Huruf-u Mukattaa

Kur’an-ı Kerim, insanların gündelik hayatlarında kullandıkları harflerle yazılıp okunabilen bir kitap olarak indirilmiştir. Bu harfler bilindiği gibi, Arapça dilinin harfleridir.  Kur’an üzerinde inceleme yapılırsa, bazı surelerin anlamlı bir kelime oluşturmayan bir ya da birden çok harfle başladığı görülür; Elif, Lâm, Mim, Kaf, Ayn, Sad, Ha, Mim gibi. Bu harflere Huruf-u Mukattaa denir ve üzerinde çok konuşulup yazılarak birçok teoriler üretilmiştir. O yazılanları buraya alıntı yapma ya da onlar üzerinde durma yoluna gitmeyeceğim. Bunun yerine sure başlarındaki harflerin hemen ardından gelen mesajları görmeye çalışacağım. İlkin bu mesajların, söz konusu harflerle yapılan yemin ya da dikkat çekme ile pekiştirildiğini belirtmekte yarar görüyorum.

Aynı harfleri kullanan insanoğlu, Kur’an’ın benzeri bir kitap getiremediği gibi, Kur’an’da bulunan bir surenin benzerini bile getiremiyor…  Bir metni oluşturan ve bilinen bazı harflerin herhangi bir anlamlı kelime içinde değil de, kendi başlarına surelerin başlangıcında bulunması, üzerinde düşünülmesinde sakınca olmayan bir konu olsa gerek. Öyle ise düşüncemizi ortaya koymaya çalışalım: Kur’an’daki surelerden 29(*) tanesi başlangıcında bir ya da birkaç harf ile başlar. Harf ile başlayan surelerde, harflerin hemen devamındaki ayetler Allah(c.c)’ tan,  Kitap’tan, Resul(s.a.v)’den, iman-amel ilişkisinden, vaatten ve kalemden söz etmektedir. Bu durum dikkate değer bir konudur.  Bazı ayetler, aynı anda burada saydığımız altı kavramdan bir kaçını birden içine almaktadır. Bu nedenle aşağıda içerdiği kavramlara göre yaptığımız sıralama 29 ile değil, 32 ile bitmektedir. Şimdi önemle vurgulanıp dikkat çekilen kavramlara/mesajlara göre ayetleri görelim:

ALLAH(c.c):

1-“Elif, Lâm, Mim! Allah ki, O’ndan başka tanrı yoktur. Daima diri ve koruyup yöneticidir.”(Ali İmran 3: 1,2),

2-“ Elif, Lâm, Mim, Râ! Bunlar Kitabın ayetleridir. Sana Rabbinden indirilen haktır, fakat insanların çoğu inanmazlar. Allah odur ki, gökleri görebileceğiniz bir direk olmadan yükseltti, sonra arş üzerine istiva etti, güneşi ve ayı iradesine boyun eğdirdi. Hepsi belli bir süre için akıp gitmektedir. İşi düzenler, ayetleri açıklar ki, Rabbinizle karşılaşacağınıza kesin olarak inanasınız.”(Râd 13: 1,2),

3-“ Elif, Lâm, Râ! Bir Kitaptır ki, Rablerinin izniyle insanları karanlıklardan aydınlığa, o güçlü ve lâyığın yoluna çıkarman için O’nu sana indirdik. O Allah ki, göklerde ve yerde ne varsa, hepsi onundur. Çetin azaptan dolayı vay kâfirlere!”(İbrahim 14:1, 2)

4-“Hâ, Mim, Âyn, Sin, Kâf! O aziz ve hâkim olan Allah, sana ve senden öncekilere böyle vahyeder.”(Şura 42: 1,2).

KİTAP:

1-“Elif, Lâm, Mim! İşte o Kitap; kendisinde hiç şüphe yoktur, muttakiler için yol göstericidir.”(Bakara 6: 1, 2),

2- “Elif, Lâm, Mim, Sâd! Sana indirilen kitaptır, onunla uyarman ve inananlara öğüt hususunda göğsünde bir sıkıntı olmasın”(Araf 7: 1,2) ,

3-“ Elif, Lâm, Râ! İşte bunlar, hikmetli Kitabın ayetleridir.”(Yunus 10: 1),

4-“Elif, Lâm, Râ! Bir Kitaptır ki, hikmet sahibi, her şeyden haberdar olan tarafından ayetleri sağlamlaştırılmış, sonra da güzelce açıklanmıştır.”(Hud 11: 1),

5-“Elif, Lâm, Râ! Bunlar apaçık Kitabın ayetleridir. Biz O’nu Arapça bir Kur’an olarak indirdik ki, anlayasınız. Biz bu Kur’an’ı vahiy etmekle sana kıssaların en güzelini anlatıyoruz. Sen ondan önce bilmeyenlerden idin.”(Yusuf 12: 1-3),

6-“ Elif, Lâm, Mim, Râ! Bunlar Kitabın ayetleridir. Sana Rabbinden indirilen haktır, fakat insanların çoğu inanmazlar.”(Râd 13: 1),

7-“Elif, Lâm, Râ! Bir Kitaptır ki, Rablerinin izniyle insanları karanlıklardan aydınlığa, o güçlü ve lâyığın yoluna çıkarman için O’nu sana indirdik.(İbrahim 14: 1),

8-“Elif, Lâm, Râ! Bunlar Kitap’ın yani apaçık Kur’an’ın ayetleridir.”(Hicr 15: 1),

9-“Tâ, Hâ! Biz, bu Kur’an’ı sana güçlük çekesin diye indirmedik.(Taha 20: 1,2),

10-“Tâ, Sîn, Mim! Bunlar, apaçık Kitap’ın ayetleridir.(Şuara 26: 1,2),

11-“Tâ, Sîn! Bunlar Kur’an’ın, , yani; apaçık Kitabın ayetleridir(Neml 27: 1),

12-“Tâ, Sîn, Mim! Bunlar, apaçık Kitabın ayetleridir.(Kasas 28: 1,2),

13-“Elif, Lâm, Mim! Bunlar hikmetli Kitabın ayetleridir.(Lokman 31:1,2),

14-“Elif, Lâm, Mim! Şüphe yok ki, bu Kitap’ın indirilişi âlemlerin Rabbi tarafındandır. Yoksa O’nu uydurdu mu diyorlar? Hayır, O, senden önce kendilerine hiçbir uyarıcı gelmemiş bir kavmi uyarman için Rabbinden gelen bir gerçektir, belki yola gelirler.(32/1-3),

15-“Yâ, Sîn ! Hikmetli Kur’an’ı düşün.”(Yasin: 36: 1,2),

16-“Sâd! Şerefli Kur’an ’a ant olsun ki,”(Sad 38: 1),

17-“Hâ, Mim! Bu Kitabın indirilişi, aziz ve âlim Allah tarafındandır.”(Mümin 40: 1,2),

18-“Hâ, Mim! Rahman, Rahim’den indirilmiştir. Bilen bir toplum için ayetleri açıklanmış,         Arapça okunan bir kitaptır. Müjdeleyici ve uyarıcı olarak, fakat çokları yüz çevirmiştir, onlar işitmezler. Dediler ki; bizi çağırdığın şeye karşı kalplerimiz örtüler içinde, kulaklarımızda bir ağırlık ve seninle bizim aramızda bir perde var. Sen çalışıp çabala, biz de yapıyoruz.”(Fussılet 41: 1-5),

19-“Hâ, Mim! Apaçık Kitap’a ant olsun ki: biz düşünüp, anlamanız için O’nu Arapça bir Kur’an yaptık.”(Zuhruf 43: 1-3),

20-“Hâ, Mim! Apaçık Kitap’a ant olsun ki; biz O’nu mübarek bir gecede indirdik. Çünkü biz uyarıcıyız. Her hikmetli emir, O’nda ayırt edilir.”(Duhan 44: 1-4),

21-“Hâ, Mim! Kitabın indirilmesi, o üstün hikmet sahibi Allah tarafındandır.”(Casiye 45: 1,2),

22-“Hâ, Mim! Kitabın indirilişi, aziz, hâkim olan Allah tarafındandır.”(Ahkâf 46: 1,2),

23-“Kâf! Şerefli Kur’an’a dikkat eti onu düşün!. İçlerinden bir uyarıcı gelmesine şaştılar da, o kâfirler; bu tuhaf bir şeydir, dediler.”(Kaf 50: 1,2).

RESUL(s.a.v):

1-“Kâf, Hâ, Yâ, Âyn, Sâd! Bu Rabbinin kulu Zekeriya’yı anıştır.”(Meryem 19:1,2),

2-Nûn! Kaleme ve yazdıklarına ant olsun. Sen Rabbinin nimetiyle cinlenmiş değilsin.  Senin için kesintisiz bir mükâfat vardır.”(Nun 68: 1-3).

İMAN - AMEL İLİŞKİSİ:  

2-“Elif, Lâm, Mim! İnsanlar yalnız inandık demekle, hiç sınanmadan bırakılacaklarını mı sandılar?”(Ankebut 29: 1,2).

VAAD:

1-“Elif, Lâm, Mim! Rûm yenidi. En yakın yerde onlar yenilgilerinden sonra, yeneceklerdir.” (Rum 30: 1-3).

KALEM:  

1-“Nûn! Kaleme ve yazdıklarına ant olsun.”(Kalem 68: 1).

 Her Müslüman kabul eder ki, İslâm dininin önemli kavramlar, bilgileri ve kuralları vardır. İşte bu kavramlar içinde bazıları diğerlerini etkileyici ve kapsayıcıdır. Allah, Kitap ve Resul da bunlardandır. Demek ki, Huruf-u Mukataa harfi ile ilkin dikkat çekiliyor, dikkatler bir noktaya toplanıp düşünce bu noktanın üzerinde yoğunlaştırılıyor. Sonra çok önemli bilgiler veriliyor. Gerçekten düşünmeye ve olaylarla bilgileri algılamaya alışık olan insanlar için, surenin başındaki KÂF ve diğer sure başlarındaki başka Huruf-u Mukattaa harfleri büyük bir önem taşır. Konuyu pratik hayattan şöyle örnekleyebiliriz: Bir kişi çok önemli bir görevle başka bir yere gönderiliyor. Kendisine görevi ile ilgili ön bilgiler verildikten sonra, deniyor ki: “Görevini yerine getirirken Şu Ses’e dikkat et! Bu ses aslında senin tanıdığın seslerdendir. Ancak, bu durumda belli bir ses olmanın yanında, dikkat çekici kimi işlevlerle yüklüdür. Bu nedenle bu sesi duyduğun an, büyük bir gelişme ile karşı karşıyasın demektir. İşte o zaman bütün dikkatini sesin geldiği yöne yöneltmelisin ve en küçük bir yanlışlığa düşmemelisin. En küçük bir yanlışlığın ya da yanlış algılaman senin hayatına mal olabileceği gibi, bir çok insan da çok büyük zararlar görebilir.”

  Görevli bu kişinin dikkat derecesi ve o sese karşı olan duyarlılığı herhalde kolayca anlaşılabilir. İşte her Müslüman Kur’an’ı Kerim üzerinde çalışırken ve hayatını Kur’an hükümleri doğrultusunda düzenlerken, sürekli olarak kendini vahye ayarlı bilmek zorunda ve borcundadır. O, büyük bir bilinçle yetki ve sorumluluklarını yerine getirirken, ayarlı olduğu sese sürekli kulak vermek gerektiğini bilir. Örneğin Kaf suresinin başındaki   “KÂF” harfi ile çok yüksek sesle bir sinyal verildiğine göre, arkasından çok önemli bilgilerin verileceği derhal anlaşılmalıdır. Buradaki harfin, kâf, sâd ya da elif olması çok önemli değildir. Önemli olan, yöntemdir. Ayrıca “Bu harflerle başlamayan surelerdeki bilgiler önemli değil midir?” Gibi bir sorunun sorulması Kur’an söz konusu olduğu için Müslümanlık bilinci ile bağdaşmaz. Ancak, bu harflerden sonra gelen ayetlerin Allah(c.c), Kitap, Resul, İman-Amel ilişkisi, Kalem ve Vaatten söz etmeleri, bu yönteme gerekli ilginin gösterilmesi için yeter nedendir.

.......................................................................

(*)Huruf-u Mukattaa ile başlayan sureler:    1-2 Bakara, 2-3 Ali İmran,  3-7 Araf, 4-10 Yunus, 5-11 Hud, 6-12 Yusuf, 7-13 Râd, 8-14 İbrahim, 9-15 Hicr, 10-19 Meryem,  11-20 Taha,  12-26 Şuara, 13-27 Neml,   14-28 Kasas, 15-29 Ankebut, 16-30 Rum, 17-31 Lokman, 18-32Secde, 19-36 Yasin, 20-38 Sad, 21-40 Mümin, 22-41 Fussilet, 23-42 Şura, 24-43 Zuhruf, 25-44 Duhan, 26-45 Casiye, 27-46 Ahkâf, 28-50 Kaf, 29-68 Kalem.