Van’da ayakkabı ustalığı yapan Mecit Emen, keçi kılından üretilen geleneksel ayakkabı “reşiği” ayakta tutmaya çalışıyor. Ancak Emen’in en büyük endişesi, bu işi devralacak gençlerin olmaması.
Van’da "reşik” ayakkabı denildiği zaman ilk akla gelen Emen, keçi kılından ve kendirden elde dokunan, geçmişi yüzyıllara dayanan “reşik” adlı yöresel ayakkabıları kendi atölyesinde üretiyor. El emeği ayakkabıların modern zamana uyarlanarak yeniden yaşatılması için çabalayan Emen, yaptığı işi bir meslek olmasından ziyade bir geleneğin yaşatılması olarak tanımlıyor.
Bugün Bedesten Çarşısı’ndaki atölyesinde üretime devam eden Mecit Emen, reşiğin coğrafi işaretini de aldıklarını belirterek, “Asıl mesele kâğıt üzerinde koruma değil. Bir ürünün coğrafi işaret alması yetmez. Onu üretecek, yaşatacak ustalar da olmalı. Benim en büyük korkum, benden sonra bu işi yapacak kimsenin kalmaması” dedi.
“İşimiz sadece sanat değil, bir geleneği yaşatmak”
Emen, reşiğin sadece bir ayakkabı değil, aynı zamanda bir kültürün taşıyıcısı olduğunun altını çizerek, “Reşik hem Kürt kültürüne hem de Urartu kültürüne dayanan çok özel bir ayakkabı. Eskiden köylerde kadınlar keçi kılından dokur, bize getirirdi. Biz de kalıba çekip taban yapardık. İlk başlarda folklor ekipleri için üretim yaptık ama zamanla başka ülkelere de gönderdik. Motiflerde Urartu güneşi, Kürt desenleri, Selçuklu ve Osmanlı izleri var. Bu iş aslında bir sanat. Bir geleneği yaşatıyorsunuz” diye konuştu.
“İşi öğretecek genç bulamıyoruz”
Çocuk yaşta ayakkabı boyacılığı ile mesleğe atılan ve sonrasında kendi atolyesini açan Emen, “17 yaşında kendi dükkanımı açtım. Bugün 50’yi aşkın yıldır elim ayakkabıdan ayrılmadı. Ama şimdi bakıyorum, çırak yok. Bu işi öğretecek genç bulamıyoruz” belirtti.
“Bir kültür yok olma tehlikesiyle karşı karşıya”
Emen, reşiğin sadece bir ayakkabı olmadığını, bir kültür mirası olduğunu hatırlatarak, “Reşik hem Kürt kültürüne hem de Urartu kültürüne dayanan bir ayakkabı. Ayakkabılarda hem Kürt kültürüne hem de Ermeni kültürüne ait motifler var. O yüzden çok değerli bir miras. Eğer bu sanat gençlere geçmezse, bu ayakkabılar da bu kültür de yok olup gidecek” ifadelerini kullandı.
“Kurslar açılıyor ama gelen yok”
Halk Eğitim aracılığıyla kurslar açtıklarını ancak çok fazla ilginin olmadığını dile getiren Emen, “Gençler bu işe yönelmiyor. Sabit iş, sabit maaş istiyorlar. Bir yere girip çalışıp aylık almak istiyorlar. Oysa bu iş bir altın bilezik. Dünyanın bir ucuna da gitseler orada bu işi yapabilirler. Bu meslek onlar için bir ekmek kapısı olabilir” diyerek konuşmasını sonlandırdı.Kaynak Bölge gazetesi
