SAİT EBİNÇ


VANLI HACI BEKİR KİMDİR

VANLI HACI BEKİR KİMDİR


     Bir şehrin geçmişi esasında onun kimliğidir. Her şehrin benliğini yapan yaşatan aydınlatan hususi şahsiyetler vardır. Şehrin dağdağası içinde  bazen sokakların bazen bir kurumun adını hiç merak etmeden yanı başından geçip gideriz. Fakat ecdadımız bir sokağa veya bir kuruma isim verirken mutlaka cemiyete faydası olmuş o şehrin uluları ve hususi şahsiyetlerine olan hürmetinden dolayı onların isimlerinin yaşamasını istemiştir.  Van’da  meşhur  Hacı Bekir kışlasına Hacıbekir Mahallesine ve Hacıbekir İlkokuluna adı verilen Hacıbekirin kim olduğunu hiç merak ettiniz mi? Ben de zaman zaman bu  tarihi şahsiyeti merak etmeme rağmen kendisi ile ilgili Van'da sözlü bir iki cümleden öteye geçmeyecek bilgilerin dışında daha geniş bilgiye ulaşamamıştım. Bu bilgide Van'da Rızvanoğulları ailesinin bir tarafının Hacıbekir'le bağlantısı olduğu bilgisinden öte bir iki satırı geçmeyecek bilgiydi. Fakat daha sonra eski gazete tefrikalarında Hacıbekir ile ilgili bir yazıyı görünce mal bulmuş mağribi gibi çok mesut oldum. 1942 Tarihli bir gazetede Hacıbekirle ilgili yazıda Hacı Bekirin 19. Asrın başlarında 1810 da Van'da doğduğunu  takriben 1875 tarihleri arasında vefat ettiğini yazıyordu. Bu yazının içeriğinde Hacıbekirin yardımseverliği hayırseverliği asırlardır dillerde dolaşan bir insan olduğunu. Hacı Bekir Vanlıların kendisiyle öğünmeye haklı olduklar alicenâp bir şahsiyetinden bahisle Onun aziz hatıralarını anmayı ve vatandaşlara hatırlatmayı bir memleket borcu bilmekten kendimi alamadım diye yazmış yazar. Şimdi sözü 1942 Senesinin Nisan Ayında yazılan bu yazıya bırakalım.

  Serveti hem kendisine hem de, bütün bir memlekete fayda temin eden zenginler pek nadirdir. Benim kanaatıma göre bu nadir insanların en büyüğü Hacı Bekir  olsa gerekti. Çünkü. Umumun menfaati için aldığını pek cüz’ü kârla satmakta ve bir çoklarına hiç kâr etmeden vermek ancak ona mahsustu.

 Bu hakikatı ihtiyar Van’lılar hepsi bilir. Ben size anlatacağım bir kaç hikayeyi de Van'ın ihtiyarlarının birinden dinledim

 Kendisin evinde ziyaret ettiğim Arapoğlu İsmail efendi. Bizi sevimli ve nurlu yüzüyle karşladığı o vakit kendimi tarihle baş başa sandım.  85 yaşında bu (Demekki bu adam 1860) doğumlu … ziyaretimizin maksadını anlattım ve Hacı Bekir hakkında bildiklerini  söylemesini rica ettim.

  Elini alnına götürdü derin derin düşündü, yaşadığı  günlerin dönmeyen hatıralarına vâsıl olmaya çalıştı. Yüzüme baktığı vakit gözleri hâla o geçmiş günlerin karanlığını yarmaya çalışıyordu. Deminden beri devam eden sessizliği onun dudaklarından dökülen şu ilk cümle bozdu.

“ Hani evlât o eski adamlar. Öyle fakir fukara ve yetimler babası nerde.?

Tekrar düşünceye daldı. ve devam etti Kendisini çok görürdüm hatta bana da yardımı oldu Hangi tarihlerde vefat ettiğini iyi bilmiyorum. Son zamanlarda Gevarda (Yüksekova) memuriyette idim takriben 93 muharebesinden biraz sonra 300 tarihlerine 1884 doğru vefat etmiş olmalı. 93 Muharebesi dolaysıyla toplanan iâneye 2000 altın verdiğini hatırlıyorum. Bezirhânesinin yağı ve küsbesi ile o zamanlar husule gelen kıtlık dolayısıyle yüzlerce fukarayı beslediğini söylüyorlar

Sofrasında her gün 50-60 kişi yemek yerdi. Sıkıntıda ve darda kalanlara hızır gibi yetişirdi evinde zahiresi olmayan birisini işitti mi hemen onun evine gizlice bir katır yükü zahire gönderir ve kimin gönderdiğini söylemeden dönmesini götürene tenbih eder idi. Parasız ve halini arz etmeyen birisini öğren dimi o nun yanına sokulur. Konuşur gizlice cebine  sigara sarmak bahanesi ile  aldığı tabakasına birkaç altun atarak dardan kurtarırdı. Evlat onun iyilikleri anlatılmakla bitmez. Allah gani,gani ruhmet eylesin nur gölünde yatsın”

Odayı derin bir sükut kapladı O hatıraların bende Hacı Bekir nurlu yüzünü tasavvur etmeye iyiliklerini düşünmeye başladım.

   Ne büyük insan! Karşısındakinin izzeti nefsini kırmadan ve gösteriş yapmadan yoksulları memnun etmek

  Büyük Hacı Bekir. İnsan Hacı Bekir millet gönlünde yatmak nur gölünde yatmaktan daha şereflidir Van seninle övünç duysun

 ( Yazan Sırrıoğlu 10 Nisan 1943 Van Haftalık gazete sayı 128

Büyük medeniyetler bu duyguya sahip insanlar tarafından kurulur.

Hacıbekir şehir eşrafından varlıklı bir zatmış

Medeniyetimizin ve insanımızın bu topraklarda varlığının ve süreklililğinin sağlanmasanda önemli roller üstlenen tarihi şahsiyetlerimiz her şeyden önce ber vefa duygus olarak anmak muhakka ki önemlidir.